Cách tính biên độ nhiệt năm: Phân tích đặc điểm khí hậu và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng tại các đô thị lớn

Trong các đô thị lớn, biến đổi nhiệt độ trong năm có thể gây nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là với trẻ em, người già và người có bệnh mãn tính. Cách tính biên độ nhiệt năm cho các khu đô thị cần dựa trên dữ liệu nhiệt độ thu thập từ các trạm quan trắc nội đô, bởi hiện tượng đảo nhiệt đô thị thường làm gia tăng nhiệt độ trung bình mùa hè và làm giảm biên độ nhiệt so với khu vực ngoại thành. Biên độ nhiệt năm được xác định qua cách tính biên độ nhiệt năm giúp ngành y tế và chính quyền địa phương có căn cứ khoa học để phát triển các chương trình phòng chống sốc nhiệt, điều chỉnh thiết kế đô thị nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của các điểm nóng nhiệt độ. Chẳng hạn, dựa vào biên độ nhiệt năm ta có thể lên kế hoạch trồng cây xanh, tăng cường mặt nước nhân tạo, hoặc xây dựng các không gian thoáng mát hơn cho người dân. Đồng thời, thông tin về biên độ nhiệt năm cũng được ứng dụng trong dự báo khí hậu sức khỏe công cộng, giúp cảnh báo kịp thời về các đợt nắng nóng hoặc lạnh sâu nguy hiểm, nâng cao khả năng bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Cách tính trung bình năm : tương tự với cách tính trung bình tháng thì biên độ nhiệt trung bình năm được tính bằng hiệu giữa nhiệt độ trung bình cao nhất của một tháng trong năm và nhiệt độ trung bình thấp nhất của một tháng trong năm. Việt Nam nằm trong vùng khí hậu đa dạng từ phía Bắc có khí hậu ôn đới đến miền Nam nhiệt đới gió mùa, chính vì vậy biên độ nhiệt năm ở mỗi vùng có sự khác biệt lớn và việc tính biên độ nhiệt năm phải dựa vào dữ liệu cụ thể từng vùng. Cách tính biên độ nhiệt năm bắt đầu bằng việc xác định nhiệt độ trung bình tháng cao nhất và thấp nhất trong vòng 12 tháng liên tục, sau đó lấy hiệu số hai giá trị này. Ở miền Bắc, biên độ nhiệt năm thường ở mức cao do mùa đông lạnh sâu nhưng mùa hè nắng nóng, còn ở miền Nam biên độ nhiệt năm thấp hơn nhiều do khí hậu gần như ổn định quanh năm. Biên độ nhiệt năm chính xác sẽ đóng vai trò quan trọng trong đánh giá sự thích nghi của sinh vật và con người với môi trường sống ở mỗi vùng. Nắm rõ sự khác biệt này giúp các nhà hoạch định chính sách, các nhà khoa học và người dân lập kế hoạch phù hợp với điều kiện khí hậu bản địa, giảm thiểu rủi ro và nâng cao chất lượng đời sống, sản xuất. Do đó, cách tính biên độ nhiệt năm không chỉ là công cụ đo lường mà còn là cơ sở khoa học phân tích các đặc trưng khí hậu đặc thù trên phạm vi quốc gia. Biên độ nhiệt là khoảng cách chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và nhiệt độ thấp nhất trong cùng một khoảng thời gian nhất định (một ngày, một tháng hoặc một năm ) của cùng một vùng địa lý.