Vào thế kỷ 13, tình hình chính trị tại khu vực Đông Á và Đông Nam Á chịu ảnh hưởng lớn từ những biến động chính trị và quân sự của các đế quốc rộng lớn như Mông Cổ. Trần Ích Tắc xuất hiện như một nhân vật gắn liền với sự giao thoa phức tạp giữa các thế lực lớn trong khu vực. Việc ông trở thành nhân vật có ảnh hưởng trong thời điểm đó không chỉ do xuất thân mà còn bởi khả năng nắm bắt và ứng biến trong bối cảnh chính trị quốc tế đầy biến động. Một số tài liệu ghi lại chi tiết về những lần ông tham gia đàm phán với các quan đại biểu từ các nước phương Bắc như Nguyên Mông. Đó là minh chứng rõ ràng cho vai trò của Trần Ích Tắc trong việc vận dụng chiến lược ngoại giao nhằm duy trì hòa bình hoặc bảo vệ vị thế của Đại Việt trước áp lực quân sự. Chính những điều này cho thấy Trần Ích Tắc không đơn giản chỉ là một cá nhân trong lịch sử mà còn là một mắt xích quan trọng trong chuỗi vận hành chính trị quốc tế thời đại. Trần Ích Tắc là con thứ của Trần Thái Tông (1225-1258), em ruột của Trần Thánh Tông (1258-1278) và là chú ruột của Trần Nhân Tông (1278-1293). Ngay lúc còn nhỏ, Trần Ích Tắc đã nổi tiếng thông minh tài trí, năm 1267 lại được phong Vương, danh tiếng và quyền uy lừng lẫy một thời. Đối với nhiều học giả hiện đại, Trần Ích Tắc không chỉ được nhìn nhận qua các luận điểm truyền thống mà còn được đánh giá dưới góc độ tư tưởng chính trị và các nguyên nhân làm thay đổi hành vi trong bối cảnh lịch sử. Qua việc xem xét các thư tịch cũng như tài liệu sử học mới gần đây, các chuyên gia đã đưa ra giả thuyết cho rằng quyết định của Trần Ích Tắc không hoàn toàn xuất phát từ sự phản quốc mà còn có thể được hiểu như một bước đi chính trị mang tính thực dụng, nhằm bảo toàn sự ổn định và phát triển của đất nước trong điều kiện thách thức vĩ mô. Đây là một góc nhìn giúp cân bằng lại sự đánh giá mang tính chủ quan về ông trong các tài liệu cổ truyền thống. Cách tiếp cận này giúp nâng cao sự hiểu biết về nhân vật cũng như góp phần làm phong phú thêm các nghiên cứu về chính trị thời Trần nói chung. Trần Ích Tắc là một nhân vật gây nhiều tranh cãi trong lịch sử Việt Nam. Bài viết này sẽ đi sâu vào cuộc đời, sự nghiệp và những ảnh...
