Tính tỉ số giới tính: Vai trò quan trọng trong nghiên cứu dân số và kế hoạch phát triển bền vững ở Việt Nam

Trong quá trình nghiên cứu dân số và phát triển bền vững, tính tỉ số giới tính đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá cấu trúc dân số từng khu vực. Một tỉ số giới tính hợp lý thể hiện sự cân bằng trong sự phát triển giới, góp phần giảm thiểu các biến động xã hội như khó khăn trong việc tìm kiếm bạn đời hoặc thiếu hụt lực lượng lao động trong tương lai. Tại Việt Nam, tính tỉ số giới tính thường được sử dụng để dự báo xu hướng dân số trong giai đoạn kế tiếp và lập kế hoạch dịch vụ xã hội cần thiết cho từng nhóm giới. Ngoài ra, các nghiên cứu chuyên sâu cũng chỉ ra rằng tỉ số giới tính có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như kỹ thuật y tế, tiến bộ công nghệ trong việc kiểm soát giới tính thai nhi, và các quan niệm về giới trong văn hóa dân tộc. Điều này đã làm thay đổi cách tiếp cận cũng như thể hiện tầm quan trọng của tính tỉ số giới tính trong việc xây dựng chính sách công, nuôi dưỡng sự phát triển hài hòa và đa hệ trong xã hội Việt Nam hiện đại. Tỷ số giới tính Việt Nam được tính như thế nào? Theo Tổng cục Thống kê, tỷ số giới tính khi sinh là số bé trai sinh ra sống trên 100 bé gái sinh ra sống của một khu vực trong kỳ báo cáo (thường là một năm). Tính tỉ số giới tính là một chỉ số quan trọng phản ánh sự cân bằng giữa nam và nữ trong một quần thể dân số. Trong khoa học dân số và xã hội học tại Việt Nam, việc đo lường và phân tích tỉ số này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về xu hướng biến động dân số cùng các ảnh hưởng xã hội đi kèm. Thông thường, tỉ số giới tính được tính bằng cách lấy số lượng nam giới trên 100 nữ giới trong một khu vực hoặc quốc gia cụ thể. Chỉ số này có thể biến động do nhiều yếu tố như chính sách dân số, đặc điểm văn hóa, hoặc điều kiện kinh tế. Những nghiên cứu gần đây tại các vùng nông thôn ở Việt Nam cho thấy một số nơi vẫn tồn tại xu hướng chọn giới tính khi sinh, dẫn tới mất cân bằng tỉ số giới tính nghiêm trọng. Tính tỉ số giới tính không chỉ là vấn đề thống kê đơn thuần mà còn phản ánh các vấn đề y tế, xã hội như tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh và nguồn lực lao động tương lai. Thông qua việc nắm vững ý nghĩa cũng như tác động của tính tỉ số giới tính, các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách có thể đưa ra các biện pháp phù hợp nhằm tạo ra một cộng đồng công bằng và phát triển bền vững hơn. Tính tỉ số giới tính là một chỉ số thể hiện sự cân bằng giới tính trong một quần thể. Nó được tính bằng số nam chia cho số nữ rồi nhân với 100 hoặc 1000 . Chỉ số này cho chúng ta biết có bao nhiêu nam giới trên 100 hoặc 1000 nữ giới. Ví dụ, tỉ số giới tính là 105 nghĩa là cứ 100 nữ thì có 105 nam.